BA TRỤ CỘT CHIẾN LƯỢC ĐỊNH HÌNH TƯƠNG LAI NGÀNH ĐO LƯỜNG THẾ GIỚI ĐẾN NĂM 2030

Ngành đo lường thế giới đang định hình tương lai bằng ba trụ cột chiến lược đến năm 2030, tập trung vào chuyển đổi số, giải quyết các thách thức toàn cầu và hỗ trợ công nghiệp tiên tiến. Đây cũng là định hướng quan trọng để Việt Nam nâng cao năng lực đo lường và đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Phát biểu tại Hội nghị khoa học kỹ thuật đo lường toàn quốc lần thứ VIII, ông Nguyễn Nam Hải – Chủ tịch Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia cho biết, ngành đo lường thế giới đang bước vào giai đoạn phát triển mới đầy thách thức và cơ hội, với ba trụ cột chiến lược trọng tâm được Văn phòng Cân đo Quốc tế (BIPM), Hiệp hội các Viện Đo lường châu Âu (EURAMET) và Chương trình Đo lường Châu Á – Thái Bình Dương (APMP) xác định đến năm 2030 và xa hơn. Các trụ cột này đáp ứng yêu cầu đổi mới số, giải quyết các thách thức lớn toàn cầu và thúc đẩy công nghiệp tiên tiến.

Ông Nguyễn Nam Hải – Chủ tịch Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia.

Cụ thể, trụ cột thứ nhất là chuyển đổi số trong đo lường, xây dựng hạ tầng đo lường số tin cậy, tự động và an toàn, giúp hiện đại hóa toàn bộ quy trình đo lường và nâng cao chất lượng dữ liệu phục vụ sản xuất, thương mại và quản lý.

Trong đó, hoạt động trọng điểm là phát triển Chứng chỉ Hiệu chuẩn Số (Digital Calibration Certificate – DCC) thay thế hồ sơ giấy truyền thống; Áp dụng nguyên tắc FAIR cho dữ liệu đo lường nhằm đảm bảo dữ liệu dễ tìm, truy cập, tương hợp và tái sử dụng; Xây dựng khuôn khổ kỹ thuật số cho hệ đơn vị quốc tế (SI Digital Framework) đảm bảo chuẩn đo lường được đối chiếu chính xác trong môi trường số.

Việt Nam cần xây dựng lộ trình chuyển đổi số trong đo lường, tập trung thí điểm DCC, chuẩn hóa định dạng dữ liệu và phát triển cơ sở dữ liệu chuẩn quốc gia để hòa nhập vào xu hướng quốc tế.

Trụ cột thứ hai là đo lường phục vụ các thách thức toàn cầu, cung cấp các phép đo chính xác và tin cậy để hỗ trợ việc ra quyết định trong các lĩnh vực quan trọng mang tính toàn cầu như môi trường, y tế, an toàn thực phẩm và năng lượng sạch. Trong đó, lĩnh vực ưu tiên biến đổi khí hậu và giám sát môi trường: đo chính xác các khí nhà kính, chất lượng không khí, nước, đất; Y tế và khoa học sự sống: phát triển chuẩn đo lường cho xét nghiệm, chẩn đoán y tế và hỗ trợ y học cá thể hóa; An toàn thực phẩm: phép đo dư lượng thuốc trừ sâu, độc tố, kim loại nặng trong chuỗi cung ứng thực phẩm; Năng lượng sạch: đo hiệu suất pin, pin mặt trời, tua-bin gió và lưới điện thông minh.

Việt Nam cần xác định các lĩnh vực đo lường ưu tiên phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia (như kiểm kê khí nhà kính, an toàn thực phẩm xuất khẩu, năng lượng tái tạo) và tập trung nguồn lực phát triển năng lực đo lường cho các lĩnh vực này.

Trụ cột thứ ba là đo lường cho các ngành công nghiệp tiên tiến, đáp ứng yêu cầu cao về độ chính xác, tốc độ và phức tạp trong đo lường để hỗ trợ sự phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh trong các ngành công nghệ cao.

Trong đó, lĩnh vực trọng tâm công nghiệp bán dẫn: đo ở quy mô nanomet cho vi mạch và vật liệu bán dẫn; Sản xuất bồi đắp (in 3D): kiểm soát kích thước, hình dạng và tính chất vật liệu; Công nghệ lượng tử: phát triển chuẩn đo lường dựa trên hiệu ứng lượng tử như đồng hồ nguyên tử, hiệu ứng Hall lượng tử. Việt Nam cần liên kết chặt chẽ với các ngành công nghiệp mũi nhọn như sản xuất chip bán dẫn, công nghiệp ô tô điện để xác định nhu cầu đo lường và xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển năng lực phù hợp, hỗ trợ các hoạt động R&D và sản xuất.

Các định hướng phát triển đo lường thế giới hiện nay đều đề cao vai trò của đổi mới số, ứng dụng khoa học đo lường để giải quyết thách thức xã hội và thúc đẩy công nghiệp tiên tiến. Việt Nam cần chủ động xây dựng lộ trình chuyển đổi số đo lường, xác định các lĩnh vực ưu tiên quốc gia và tăng cường phối hợp chặt chẽ với các ngành công nghiệp mũi nhọn nhằm nâng cao năng lực đo lường, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và cạnh tranh trong kỷ nguyên mới.

Sưu tầm (Nguồn: tcvn.gov.vn)