LẠNG SƠN: KIẾN TẠO HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO - NHÌN LẠI GIAI ĐOẠN 2021–2025 VÀ ĐỊNH HƯỚNG 2026–2030

          Trong bối cảnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo, tỉnh Lạng Sơn đã xác định khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (KNĐMST) là một trong những động lực phát triển quan trọng. Giai đoạn 2021–2025, nhiều chương trình, kế hoạch hỗ trợ đã được triển khai đồng bộ, đặt nền tảng quan trọng cho sự hình thành hệ sinh thái KNĐMST của tỉnh. Hội thảo khoa học “Giải pháp triển khai hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2026–2030”, diễn ra ngày 25/11/2025, là dịp để đánh giá lại kết quả 5 năm qua và đề xuất định hướng cho giai đoạn tiếp theo.

Ông Trần Quốc Anh – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ  phát biểu khai mạc Hội thảo

         Nhiều chuyển biến tích cực trong giai đoạn 2021–2025

          Trong giai đoạn 2021–2025, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Lạng Sơn đã chuyển mình mạnh mẽ, từ những hoạt động rời rạc ban đầu trở thành một mạng lưới ngày càng có cấu trúc. Nhận thức của cộng đồng về khởi nghiệp được nâng lên rõ rệt khi các hoạt động truyền thông, tuyên truyền được triển khai liên tục, phủ sóng rộng khắp trên nhiều nền tảng. Các chuyên mục, bản tin, chương trình truyền hình và hệ thống thông tin điện tử về khởi nghiệp được duy trì và nâng cấp đã giúp tinh thần đổi mới sáng tạo lan tỏa sâu hơn vào đời sống kinh tế – xã hội của tỉnh.

Bà Nguyễn Thị Thu - Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo Quốc Gia tham luận về kết nối sản phẩm khởi nghiệp nông nghiệp với thị trường - Bài học từ Techfest Quốc gia, định hướng chính sách Trung ương và gợi mở cho địa phương

          Cùng với sự thay đổi về nhận thức, năng lực của các chủ thể trong hệ sinh thái cũng phát triển nhanh chóng. Hàng trăm lớp đào tạo và tập huấn được tổ chức trong 5 năm qua đã tạo nên một chuyển biến đáng kể về tư duy kinh doanh, kỹ năng quản trị, khả năng ứng dụng công nghệ và tiếp cận thị trường. Từ nông dân, chủ hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ đến thanh niên và phụ nữ khởi nghiệp đều được tiếp cận các khóa học đa dạng, từ thương mại điện tử, marketing số đến xây dựng thương hiệu và quản trị dự án. Một đội ngũ cố vấn và lực lượng cán bộ hỗ trợ khởi nghiệp cũng dần định hình, tạo nền móng cho việc phát triển hệ sinh thái theo hướng bài bản hơn.

Bà Hoàng Thanh Hoa – UBND xã Na Sầm tham luận về hiệu quả mô hình hỗ trợ khởi nghiệp gắn với OCOP, sản phẩm đặc sản trên địa bàn xã Na Sầm

          Song song với đào tạo, các hoạt động hỗ trợ và kết nối thị trường được thúc đẩy mạnh mẽ. Nhiều dự án được đồng hành từ giai đoạn hoàn thiện sản phẩm đến tham gia các sự kiện lớn như Techfest quốc gia và các chương trình xúc tiến thương mại khu vực. Những cuộc thi khởi nghiệp cấp tỉnh thu hút ngày càng nhiều dự án tham gia, trở thành “bệ phóng” để các ý tưởng khả thi bước ra thị trường. Không chỉ tạo cơ hội trình diễn sản phẩm, các hoạt động này còn giúp kết nối doanh nghiệp với chuyên gia, nhà đầu tư và mạng lưới hỗ trợ trong và ngoài tỉnh, từ đó hình thành động lực mới cho phong trào khởi nghiệp lan tỏa sâu rộng hơn.

          Nhờ sự cộng hưởng của truyền thông, đào tạo và kết nối thị trường, bức tranh hệ sinh thái khởi nghiệp của Lạng Sơn trong 5 năm qua đã rõ nét hơn, với nhiều tín hiệu tích cực cho thấy tinh thần sáng tạo đang dần trở thành một phần trong sức sống kinh tế của địa phương.

            Tuy nhiên, hệ sinh thái vẫn còn một số hạn chế và “điểm nghẽn” cần tháo gỡ

          Dù phong trào khởi nghiệp đã có những chuyển động tích cực, hành trình xây dựng hệ sinh thái KNĐMST tại Lạng Sơn vẫn đang đối mặt với những thách thức đặc thù của một địa phương miền núi, xuất phát từ quy mô thị trường, nguồn lực và mức độ sẵn sàng về công nghệ. Một số cấu phần quan trọng như quỹ đầu tư, vườn ươm hay các tổ chức trung gian hỗ trợ chuyên nghiệp vẫn chưa hình thành đầy đủ, khiến hoạt động kết nối đầu tư và thương mại hóa dự án chưa đạt được chiều sâu như mong muốn.

Các đại biểu trao đổi, thảo luận chủ đề: “Giải pháp triển khai hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2026–2030”

          Phần lớn các dự án khởi nghiệp của tỉnh đến nay xuất phát từ các hợp tác xã, hộ kinh doanh và cá nhân quy mô nhỏ, nên mức độ đầu tư cho công nghệ, quản trị và thị trường còn hạn chế. Doanh nghiệp tại Lạng Sơn chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, vì vậy các mô hình khởi nghiệp thường tập trung vào nông nghiệp, sản phẩm bản địa hoặc chế biến quy mô hộ, chưa có nhiều dự án mang hàm lượng công nghệ cao hay khai thác sâu tài sản trí tuệ.

          Với đặc điểm chủ thể khởi nghiệp chủ yếu là các mô hình nhỏ lẻ, nguồn lực đầu tư còn hạn chế nên sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư cũng chưa cao. Chính vì vậy, những yêu cầu như đổi mới mô hình kinh doanh hay ứng dụng công nghệ tuy đã được đặt ra nhưng vẫn chưa tạo được bước chuyển rõ nét, khiến quá trình đổi mới trong khu vực khởi nghiệp diễn ra chậm hơn so với kỳ vọng.

          Những hạn chế này cho thấy hệ sinh thái KNĐMST đang bước vào thời điểm cần được củng cố mạnh hơn – không chỉ để khắc phục “điểm nghẽn”, mà còn để tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển sâu rộng hơn trong những năm tới.

         Giai đoạn 2026–2030: Hoàn thiện cấu phần hệ sinh thái khởi nghiệp và tăng cường năng lực đổi mới sáng tạo

          Bước sang giai đoạn 2026–2030, yêu cầu phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp đặt ra những đòi hỏi cao hơn so với giai đoạn “khởi động” trước đây. Từ nền tảng đã hình thành, Lạng Sơn cần chuyển từ hỗ trợ phong trào sang xây dựng một hệ sinh thái vận hành thực chất, có cấu phần đầy đủ và khả năng kết nối mạnh hơn.

Bà Hoàng Thị Phương Huệ - đại diện lãnh đạo UBND xã Đồng Đăng đưa ra đề xuất, kiến nghị tại phiên thảo luận

          Trước hết, việc hoàn thiện cơ chế và năng lực thể chế là yếu tố then chốt. Những chính sách mang tính khung cần được cụ thể hóa theo hướng tạo điều kiện để các quỹ đầu tư, tổ chức trung gian, vườn ươm, không gian sáng tạo và các nền tảng hỗ trợ có thể hình thành và hoạt động thuận lợi. Đây là nền móng quan trọng để hệ sinh thái phát triển bền vững, giảm phụ thuộc vào nguồn lực nhà nước. Định hướng này phù hợp với tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó nhấn mạnh việc tạo điều kiện để doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nguồn lực, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh

          Cùng với đó, việc phát triển mạng lưới cố vấn, chuyên gia và các tổ chức hỗ trợ đóng vai trò rất quan trọng trong giai đoạn mới. Sự tham gia của những lực lượng này sẽ giúp các dự án khởi nghiệp vượt qua giai đoạn sơ khai, từng bước hướng tới mô hình kinh doanh có khả năng mở rộng và gắn với nhu cầu thị trường.

          Yêu cầu đổi mới, áp dụng công nghệ và thương mại hóa sản phẩm cũng sẽ trở nên cấp thiết hơn. Việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ số, thương mại điện tử và truyền thông số không chỉ giúp sản phẩm tiếp cận thị trường rộng hơn mà còn tăng tính cạnh tranh cho các dự án khởi nghiệp vốn có xuất phát điểm nhỏ.

          Một hướng đi quan trọng khác là tạo điều kiện để hình thành ngày càng nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thực thụ. Việc khuyến khích doanh nghiệp khai thác tài sản trí tuệ, ứng dụng công nghệ mới và phát triển các sản phẩm đặc trưng như OCOP, nông nghiệp công nghệ cao hay du lịch thông minh sẽ góp phần tạo ra những mô hình có giá trị cao hơn và sức lan tỏa lớn hơn.

          Cuối cùng, hệ sinh thái khởi nghiệp của tỉnh chỉ có thể phát triển mạnh khi được kết nối sâu hơn với các mạng lưới vùng, quốc gia và quốc tế. Mở rộng không gian hợp tác, tiếp cận nhà đầu tư và thị trường ngoài biên giới tỉnh sẽ là bước đi quan trọng giúp các startup Lạng Sơn nâng cao năng lực cạnh tranh và cơ hội phát triển.

Ông Đinh Đức Chính – Công ty TNHH PAPI VN với những kiến nghị và đề xuất  tại phiên thảo luận

          Hội thảo khoa học “Giải pháp triển khai hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Lạng Sơn giai đoạn 2026 - 2030” đã ghi nhận nhiều góc nhìn phong phú từ cơ quan quản lý, chuyên gia, các tổ chức hỗ trợ và chủ thể khởi nghiệp. Những tham luận được trình bày trong chương trình - từ kết nối thị trường, kinh nghiệm xây dựng hệ sinh thái, vai trò tổ chức đoàn thể, đến các câu chuyện thực tiễn của HTX, cấp cơ sở - đã góp phần phác họa rõ hơn bức tranh khởi nghiệp của tỉnh trong giai đoạn vừa qua. Phiên thảo luận chính sách sau đó tiếp tục làm sâu sắc thêm những vấn đề đặt ra và mở ra nhiều gợi ý quan trọng cho giai đoạn tới.

          Đây là dịp để hệ sinh thái KNĐMST của tỉnh nhìn lại chặng đường đã qua, nhận diện các nhu cầu thực tiễn, đồng thời xác lập những ưu tiên chiến lược cho giai đoạn 2026–2030. Những nội dung được trao đổi tại Hội thảo, khi được triển khai một cách đồng bộ, sẽ tạo nền tảng quan trọng để Lạng Sơn phát triển hệ sinh thái KNĐMST theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả và gắn kết chặt chẽ hơn với các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh trong thời gian tới. 

Các chuyên gia tư vấn phát triển Hệ sinh thái KNĐMST từ Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo Quốc Gia và Công ty Cổ phần hỗ trợ sáng kiến kinh doanh tạo tác động – MEVI tặng Cuốn sách về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cho lãnh đạo

Sở KH&CN tỉnh Lạng Sơn

Hiền Anh – P. QLCN&TĐC