Hội thảo khoa học “Ứng dụng công nghệ vũ trụ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lạng Sơn”

Ngày 23/12/2025, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lạng Sơn đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Ứng dụng công nghệ vũ trụ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Lạng Sơn”. Hội thảo nhằm đánh giá kết quả thực hiện giai đoạn 2021-2025 và đề xuất các giải pháp đột phá để đưa công nghệ vũ trụ trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong giai đoạn tới.

Đồng chí Trần Quốc Anh – Phó Giám đốc Sở KH&CN phát biểu tại Hội thảo

Tham dự và chủ trì Hội thảo có đồng chí Trần Quốc Anh – Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, cùng đại diện lãnh đạo các Sở, ban, ngành, các chuyên gia từ các đơn vị công nghệ và doanh nghiệp trên địa bàn.

Hiện thực hóa chiến lược quốc gia tại địa phương

Thực hiện Quyết định số 169/QĐ-TTg ngày 04/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ (KH&CN) vũ trụ đến năm 2030 , UBND tỉnh Lạng Sơn đã ban hành Kế hoạch số 106/KH-UBND ngày 06/5/2021 để cụ thể hóa các mục tiêu phù hợp với điều kiện thực tiễn của tỉnh.

Theo báo cáo tại Hội thảo, trong giai đoạn 2021-2025, Lạng Sơn đã tập trung mạnh mẽ vào công tác nâng cao nhận thức và đào tạo nguồn nhân lực. Tỉnh đặt mục tiêu đào tạo từ 10 - 15 kỹ sư chuyên sâu trong lĩnh vực này và đã tổ chức nhiều hội thảo giới thiệu ứng dụng viễn thám trong y tế, đô thị, nông - lâm nghiệp và quản lý tài nguyên môi trường.

Toàn cảnh Hội thảo

Những ứng dụng công nghệ vũ trụ trong thực tiễn

Các tham luận tại Hội thảo đã cho thấy công nghệ vũ trụ, đặc biệt là viễn thám (RS) và hệ thống thông tin địa lý (GIS), đang dần trở thành công cụ không thể thiếu trong quản lý nhà nước tại Lạng Sơn:

- Quản lý Tài nguyên và Môi trường: Tỉnh đã đưa vào vận hành 04 trạm quan trắc môi trường tự động, liên tục và kết nối dữ liệu từ 10 trạm của các doanh nghiệp về máy chủ đặt tại Sở NN&MT để giám sát chất lượng không khí và nước mặt. Ảnh viễn thám cũng được sử dụng hiệu quả trong việc kiểm tra tình trạng mất rừng và cảnh báo cháy rừng.

- Quy hoạch và Xây dựng: Cổng thông tin quy hoạch tỉnh Lạng Sơn (quyhoach.langson.gov.vn) đã công khai các đồ án quy hoạch trên nền bản đồ số, giúp minh bạch hóa thông tin và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp tra cứu dễ dàng.

- Chuyển đổi số trong Nông nghiệp: Công nghệ viễn thám hỗ trợ giám sát sức khỏe cây trồng (chỉ số NDVI), quy hoạch vùng chuyên canh đặc sản như Na Chi Lăng, hồng Bảo Lâm và dự báo năng suất mùa vụ.

- Giải pháp công nghệ tiên tiến: Các doanh nghiệp như Công ty TNHH Tập đoàn Công nghệ Sao Vega và Công ty Cổ phần Tổng Công ty công nghệ thiết kế xây dựng Việt Nam đã đề xuất ứng dụng AI kết hợp ảnh vệ tinh độ phân giải siêu cao để phát hiện tàu khai thác khoáng sản trái phép, giám sát biến động biên giới và đánh giá nhanh thiệt hại thiên tai (như cơn bão Yagi) bằng ảnh radar SAR.

Đại diện Sở GD&ĐT phát biểu thảo luận

Thách thức và lộ trình đến năm 2030

Bên cạnh những kết quả đạt được, Hội thảo cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn như: nguồn kinh phí đầu tư lớn, hạ tầng dữ liệu còn rời rạc giữa các ngành và thiếu hụt đội ngũ chuyên gia xử lý ảnh vệ tinh chuyên sâu.

Để khắc phục, các đại biểu đã thống nhất một số nhóm giải pháp trọng tâm cho giai đoạn 2026-2030:

1. Xây dựng Trung tâm Dữ liệu Không gian (SDI) cấp tỉnh: Hình thành nền tảng dùng chung, kết nối liên thông dữ liệu giữa các sở, ngành và địa phương.

2. Ứng dụng công nghệ mới: Kết hợp viễn thám vệ tinh với thiết bị bay không người lái (UAV) và mô hình đô thị 3D để quản lý chi tiết các khu vực trọng điểm.

3. Đào tạo nguồn nhân lực: Tiếp tục phối hợp với các Viện nghiên cứu, trường Đại học để đào tạo cán bộ chuyên môn về GIS và phân tích không gian.

Phát biểu kết luận Hội thảo, đại diện lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ khẳng định sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích chuyển giao công nghệ vũ trụ, góp phần xây dựng Lạng Sơn phát triển xanh, bền vững và đảm bảo an ninh biên giới./.

Minh Huấn (tổng hợp)