Ngày Chuyển đổi số quốc gia 10/10: Sức bật mới cho Việt Nam trong kỷ nguyên dữ liệu

Cùng với Nghị quyết 57, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia được xem là hai trụ cột chiến lược thúc đẩy Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới – nơi tri thức, dữ liệu và công nghệ trở thành nền tảng của tăng trưởng bền vững.

Nếu Nghị quyết 57 tạo ra hành lang chính sách để khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp, thì Chương trình Chuyển đổi số quốc gia giúp đưa công nghệ vào mọi lĩnh vực đời sống, hình thành chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Hai chương trình này không tách rời, mà bổ trợ cho nhau: Khoa học – công nghệ là “động cơ”, còn chuyển đổi số là “đường cao tốc” đưa đổi mới sáng tạo vào thực tiễn.

Chuyển đổi số quốc gia: Từ chủ trương đến hành động

Ngày 10/10 hằng năm được chọn là Ngày Chuyển đổi số Quốc gia, nhằm tôn vinh vai trò của công nghệ, dữ liệu và đổi mới sáng tạo trong phát triển đất nước. Sau gần ba năm triển khai mạnh mẽ, chuyển đổi số tại Việt Nam không còn là khẩu hiệu, mà đã trở thành động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế.

Tại họp báo thường kỳ của Bộ KH&CN mới đây, ông Lê Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia, nhấn mạnh: “Chuyển đổi số, cùng với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành động lực mạnh mẽ định hình tương lai".

Quan điểm này được cụ thể hóa trong Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, coi chuyển đổi số là đột phá chiến lược, đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm 30% GDP và đến 2045 đạt 50% GDP. Nhiều chương trình, kế hoạch đã được triển khai, gần đây là Nghị quyết 71/NQ-CP về phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số.

Năm 2024, Việt Nam ghi nhận nhiều kết quả nổi bật: xếp hạng Chính phủ số tăng 15 bậc, doanh thu ngành CNTT tăng 24%, xuất khẩu phần cứng – điện tử tăng 29%. Hạ tầng số phủ tới 99,3% thôn bản, tốc độ Internet di động đạt 146,64 Mbps, phủ sóng 5G đạt 26%. Hơn 64 triệu tài khoản VNeID và 17,5 triệu thẻ căn cước công dân gắn chip đã tạo nền tảng cho các giao dịch điện tử an toàn, minh bạch – hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số toàn diện theo tinh thần Nghị quyết 57.

Ông Lê Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia.

Nếu coi công nghệ là “động cơ”, thì dữ liệu chính là nhiên liệu của quá trình chuyển đổi số. Từ hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư, đăng ký kinh doanh, y tế, giáo dục… đến dữ liệu mở của các địa phương, Việt Nam đang hình thành “tài nguyên dữ liệu quốc gia” – nguồn lực mới cho phát triển kinh tế số và quản trị hiện đại.

Đặc biệt, AI (trí tuệ nhân tạo) đang trở thành công cụ giúp Chính phủ, doanh nghiệp và người dân nâng cao hiệu quả công việc. Các ứng dụng AI trong hành chính công, giao thông, y tế, giáo dục và truyền thông số đã được triển khai ở nhiều nơi, từ hệ thống trợ lý ảo cho thẩm phán, phân tích dữ liệu công dân, đến AI chatbot hỗ trợ dịch vụ công.

Xây dựng hành lang pháp lý về chuyển đổi số

Bộ Khoa học và Công nghệ đã chủ trì soạn thảo dự thảo Luật Chuyển đổi số với nhiều điểm mới nhằm tháo gỡ rào cản và thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Theo ông Trần Quốc Tuấn, Trưởng phòng Quản lý đầu tư, Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ KH&CN), dự thảo Luật Chuyển đổi số đã thể chế hóa chủ trương coi hạ tầng số, hạ tầng công nghệ và hạ tầng số công cộng là hạ tầng chiến lược quốc gia. Nhà nước sẽ ưu tiên đầu tư, đồng thời huy động nguồn lực xã hội để phát triển hạ tầng số hiện đại, an toàn, bền vững và xanh, đặc biệt cho các dự án tạo giá trị kinh tế – xã hội cao.

Luật cũng quy định nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã. Chi phí đầu tư cho chuyển đổi số sẽ được tính vào chi phí hợp lệ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp, giúp giảm gánh nặng tài chính và khuyến khích đổi mới sáng tạo. Nhà nước đồng thời ưu tiên sử dụng sản phẩm, dịch vụ công nghệ “Make in Vietnam”, tạo cơ hội cho doanh nghiệp công nghệ nội địa phát triển và làm chủ công nghệ lõi.

Dự thảo còn nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm an toàn, an ninh mạng, quy định trách nhiệm của doanh nghiệp nền tảng trong việc bảo vệ dữ liệu, xử lý nội dung độc hại và giữ vững chủ quyền số quốc gia trên không gian mạng.

Ưu tiên hoàn thiện 11 cơ sở dữ liệu quốc gia phục vụ cải cách thủ tục hành chính và quyền lợi của người dân và doanh nghiệp

Về dữ liệu, Bộ Công an được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các bộ, ngành, địa phương (trừ Bộ Quốc phòng và Ban Cơ yếu Chính phủ) tiến hành rà soát, đánh giá toàn diện hiện trạng xây dựng, khai thác và sử dụng các cơ sở dữ liệu quốc gia, dữ liệu chuyên ngành.

Trên cơ sở đó, các bộ, ngành, địa phương sẽ xây dựng và ban hành Chiến lược dữ liệu, Chiến lược chuyển đổi số của từng đơn vị, hoàn thành trong tháng 9/2025. Mục tiêu là chuẩn hóa, cập nhật và hoàn thiện hệ thống dữ liệu quốc gia, bảo đảm tuân thủ Khung Kiến trúc tổng thể quốc gia số, Kiến trúc dữ liệu quốc gia, Khung quản trị dữ liệu và Từ điển dữ liệu dùng chung, phấn đấu hoàn thành trong năm 2025.

Các đơn vị được yêu cầu chuẩn hóa và đồng bộ dữ liệu lên Trung tâm dữ liệu quốc gia, triển khai số hóa theo hướng dẫn của Bộ Công an, Bộ Nội vụ và Văn phòng Chính phủ. Trong đó, ưu tiên hoàn thiện 11 cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành trọng yếu, trực tiếp phục vụ cải cách thủ tục hành chính và quyền lợi người dân – doanh nghiệp. Các cơ sở dữ liệu này bao gồm: đất đai, tài chính, giáo dục, hộ tịch, y tế, hàng hóa, xây dựng, kiểm soát tài sản – thu nhập, xử lý vi phạm hành chính, nông nghiệp và an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, địa phương phải rà soát và chuẩn hóa dữ liệu trên các nền tảng dùng chung, ưu tiên số hóa các bộ dữ liệu phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành và cải cách hành chính, bảo đảm thống nhất, đồng bộ với kiến trúc dữ liệu quốc gia.

Nguồn: Báo Dân Việt